Bij de Rijks Universiteit Groningen heeft men onderzoek gedaan naar het belang van een goede beheersing van de basisvaardigheden als fundament voor het verdere rekenen. Uit dit onderzoek blijkt onder andere dat veel leerlingen er echt (blijvend) moeite mee hebben om die basisvaardigheden onder de knie te krijgen en te blijven beheersen. Anneke Noteboom beschrijft beknopt een stap-voor-stap aanpak voor in de klas.
De drempels van de basisvaardigheden
De specifieke essentiële kennis/vaardigheden die het fundament vormen voor het verdere rekenen noemt men drempels (zie ook het artikel van Bandstra, Danhof en Hofstetter op pagina 4 ). De auteurs van dit artikel onderscheiden 5 drempels, wij voegen er een zesde aan toe, namelijk een goed getalbegrip in het getallenge-bied tot 20, en noemen dit drempel 0: het funda-ment. In tabel 1 ziet u de verschillende drempels (van onder naar boven) als een muurtje gestapeld met voorbeelden, waarbij voor het leren van een volgende drempel de kennis van de drempels eronder noodzakelijk is.
Automatiseren en memoriseren van de basisvaardigheden rekenen
In een pilot van het SLO-project ‘Toewerken naar de referentieniveaus rekenen’ bleek dat veel leerlingen de basisvaardigheden1 voor rekenen onvoldoende beheersen. Deze gegevens vormen de basis voor het vervolgproject ‘Automatiseren en memoriseren van de basisvaardigheden rekenen’. In dit vervolgproject wordt gericht gewerkt aan het leren en onderhouden van de noodzakelijke basisvaardigheden, met als doel hogere prestaties van alle leerlingen bij het verdere rekenen in de midden- en bovenbouw. Essentieel hierbij is dat de leerlingen een belangrijke eigen verantwoordelijkheid in hun leerproces hebben. In dit artikel beschrijft Anneke Noteboom haar ervaringen.
Meer structurele aandacht voor de reken-wiskundige basisvaardigheden is essentieel, maar hoe doe je dat binnen een vol programma, waarbij de methode ervan uitgaat dat de kinderen alles inmiddels begrijpen, kunnen en beheersen?
In de teamkamer zucht Eise bij het nakijken van het rekenwerk van haar groep 7. 'Ze kennen de tafels gewoon niet', merkt ze op. 'Die moeten ze in groep 5 al kennen . En nu maken ze de grote vermenigvuldigingen daardoor ook niet goed.' Marianne, leerkracht van groep 5, kijkt op: 'Die hebben ze toch echt gehad', is haar reactie. Basale rekenvaardigheden Veel leerkrachten zullen bovenstaande situatie herkennen. Wat kan er aan de hand zijn? Het kan zijn dat de kinderen de tafels wel kenden in groep 5, maar niet voldoende hebben onderhouden en weer zijn vergeten. Het klopt dat er onderwijs gegeven is in de tafels en dat de kinderen die veel hebben geoefend.
Het automatiseren en memoriseren van de belangrijke basisvaardigheden voor het rekenen blijft voor veel kinderen, ook in de hogere leerjaren een uitdaging. Zowel het leren als het onderhouden van de basisvaardigheden vraagt blijvend aandacht. De drempelspellen bieden leerlingen een speelse manier om de verschillende basisvaardigheden te oefenen en te onderhouden.
We schreven al eerder over de Drempelspellen in dit blad, maar toen waren de spellen alleen beschikbaar als kopieerbladen. Nu zijn ze kant en klaar te koop. Kinderen kunnen er zelfstandig mee aan de slag en vergroten zo niet alleen hun basiskennis, maar ook hun verantwoordelijkheid voor het eigen leren, hun motivatie en hun zelfvertrouwen!